Quest raquent sebasa sin la cronica dil scribent Cristoffel Degonda ord la broschura da fiasta dil giubileum 50 onns societad da musica Rabius ed uniformaziun nova digl onn 1985. Suenter dattan protocols e cronicas perdetga dil schabegiau. Sespartend la pleiv da Rabius dalla pleiv da Sumvitg igl onn 1901 han ils musicants da Rabius che sunavan ella societad da musica da Sumvitg extrai da quella e sez fundau ina pintga musica instrumentala. Ei vegneva sunau tier las fiastas ecclesiasticas e profanas mo dau negins concerts. Ils 13 musicants da quella pintga musica senumnavan: Berther Alois, dirigent / Bearh Pieder / Beer Aluis / Berther Placi / Bundi Giachen Michel / Candinas Gion Antoni / Columberg Cristian / Deplazes Gion Antoni / Giger Gion Giusep / Lombriser Placi / Maissen Vital / Tuor Anton / Tuor Giusep

Pertgei che la societad ei sesligiada si duront l’emprema uiara sa bein negin dir cun segirezia. Pli probabel muncavan ils daners per la cumpra da novs instruments. Ed ils biars musicants eran aunc commembers dil chor viril ni dall’uniun dramatica e senza intensivs exercecis sa ina musica buca surviver. Ei era ina gruppa da musicants e negina soc. da musica e senza statuts. Tier las fiastas grondas da baselgia han onns las musicas da Trun e Sumvitg sunau mo quei cuntentava negin. La dretga fundaziun d’ina societad da musica Rabius ei succedida lu ils 16 da zercladur 1935. Ils 15 commembers fundaturs han acceptau ils novs statuts e quels ein stai: Berther Casper, dirigent / Baselgia Andreas, vicedirigent / Degonda Cristoffel, president / Giger Aluis, actuar / Capeder Mathias, cassier / Berther Oscar, revisur da quen / Bearth Paulin / Berther Teodor / Caplazi Giachen / Castelberg Martin / Degonda Valentin / Deplazes Robert / Lechmann Alfred / Lombriser Flurin e Tuor Florentin.

Ei succeda entgins impurtonts datums tier la soc. da musica Rabius: Ils 17-10-1935 ei stau igl emprem concert cun 9 tocs musicals ch’ein vegni produci en curtin dadens il hotel Greina. Quels tocs eran vegni adattai allas forzas giuvnas e tenor il cronist buca stai senza entginas dissonanzas. Mo il numerus publicum ei staus incantaus da quellas bialas producziuns. Semeglionts concerts ein ils biars vegni produciu per ils hosps dil hotel Bogn Tenigia e quels purtavan entgins daners ella cassa dall’uniun.
Ils 15-05-1939 participaziun a l’emprema fiasta da musica Sursilvana a Glion. Suenter ha la secunda uiara mundiala entschiet ed ils biars musicants han stuiu serender als cunfins. Las emprovas han stuiu vegnir sistidas.
Ils 21-07-1940 tier la messa nuviala da sur Sigisbert Berther ha la musica sunau per siu commember activ avon sia casa paterna.
Ils 25-07-1948 ha la musica da Rabius cooperau tier la fiasta primizia da sur Gion Rest Cadruvi, cunquei che Surrein possedeva aunc negina societad da musica.
Ils 31-08-1952 fiasta d’installaziun dil plevon sur Robert Derungs.
Ils 09-08-1953 concert da gala dalla musica dad Erstfeld che ha regalau sias uniformas veglias a caschun d’ina gronda fiasta da curtin. Per la musica ei quei stau las empremas uniformas insuma.
Ils 15-08-1960 sa la musica festivar il giubileum da 25 onns existenza.
Ils 06-05-1962 fiasta dalla messa nuviala da sur Pauli Deplazes sil prau sut sia casa paterna a Rabius.
Ils 21-04-1963, messa nuviala da sur Ciril Berther, anteriur commember e la festivitad ha giu liug el medem liug sco sur Pauli.
Ils 23-09-1961 ha la musica astgau retscheiver las uniformas veglias regaladas dalla musica Concordia da Dornach.
Ils 15-11-1964 fiasta d’inauguraziun dalla nova casa da scola a Catat-Rabius. Il niev edifeci porscha alla musica il local d’exercezi preferiu.
Ils 16-05-1965 ha la musica da Rabius astgau organisar la fiasta da musica Sursilvana sil prau dado l’ustria dalla Staziun. Per quella caschun ha la musica astgau presentar sia 1. uniformaziun nova.
Ils 26-06-1966 fiasta d’inauguraziun dall’emprema bandiera per la musica. Padrin ei stau Cristofferl Degonda e madretscha Mathilda Berther.
Ils 07-05-1978 messa nuviala da pader Clau Lombriser cun in bi til naven da sia casa paterna a Runs entochen tier il sanctuari.
Ils 12-08-1979 fiasta dalla nova instrumentaziun cun in concert da gala dalla musica da Wiggen la sera avon e la dumengia in bi til dallas musicas dalla vischinonza naven dalla staziun entochen al plaz da scola.
Ils 10-11-1981 fiasta d’installaziun dil niev plevon dallas pleivs da Rabius e Surrein, sur Alexi Manetsch.
Ils 01-05-1983 beneventaziun dil niev elegiu mistral dalla Cadi, Bernard Deplazes, cun til e parada naven dalla staziun viers sia casa paterna a Fravia.
Ils 01-09-1984 inauguraziun dalla nova bandiera per la musica da Rabius cun in concert da gala dalla musica da Zussdorf (Tiaratudestga).
Ils 07-07-1985 fiasta da giubileum 50 onns societad da musica Rabius en uniforma nova.
Ils 29-06-1986 viseta a Zussdorf (Tiaratudestga) sco viadi e concurrenza musicala cun in bi til e concurrenza da marschar.
Ils 20-05-2001 fiasta da 100 onns uniun da musica dil Grischun a Danis cun til e concert.
Ils 29-05-2005 viadi a Ponté (Sondrio/Italia) pil giubileum da 70 onns soc. da musica.

Igl onn 2010 havess la societad da musica saviu festivar siu anniversari da 75 onns dapi la fundaziun. Ei ha buca duiu esser. Pertgei la digren da commembers ha sfurzau u per ina dissoluziun dalla societad ni per ina fusiun cun in’autra musica dil contuorn. Sin damonda alla societad da musica da Surrein per ina fusiun ei lura vegniu decidiu suenter in onn d’emprova da far quei pass. Alla radunonza generala dils 9 d’october 2009 ei vegniu fundau la musica instrumentala cul num « Societad da musica Surrein/Rabius ». Ina nova epoca ha entschiet cun in experiment gartiau. Lein sperar che tal possi tener aunc ditg e purtar a biars giuvens igl anim e tschaffen da far musica e da separticipar. Ina buna prosperaziun e bia cletg e success alla la musica instrumentala da Surrein/Rabius.

LM52